Zakładanie spółki zazwyczaj wiąże się z chęcią pracy, zarobku i trwałości. Niestety nie zawsze się to udaje i bardzo różne przyczyny powodują, że spółka musi zostać zlikwidowana. Przyczyn likwidacji może być sporo, lecz niezależnie od nich ważne jest przeprowadzenie prawidłowego procesu likwidacji. Jest on determinowany przez to, jaki rodzaj spółki będzie likwidowany.
Każdy przedsiębiorca zakłada spółkę z myślą, że będzie trwała i będzie długo generować dochody. Nie zawsze tak jest i różne przyczyny sprawiają, że spółka musi zostać zlikwidowana. Wiele jest przyczyn likwidacji, lecz wszystkie wymagają prawidłowego procesu likwidacji. Taki proces determinowany jest przez rodzaj posiadanej spółki.
Czym jest likwidacja?
Gd spółka kończy swoją działalność, niezależnie od głównej przyczyny, ten stan i proces nazywa się likwidacją spółki. Proces likwidowania związanych z nią spraw zajmuje od 6 do maksymalnie 12 miesięcy. W przypadku spółek osobowych oraz kapitałowych podstawowym celem tego procesu jest zakończenie wszelkich spraw spółki, które były prowadzone, niezależnie od stanu ich aktualnego postępu oraz spieniężenie majątku, jaki spółka posiada.
Sama likwidacja musi być przeprowadzona w taki sposób, aby zachować zgodę z aktualnymi zasadami prawnymi, zaznaczonymi w ustawie Kodeks spółek handlowych, która obowiązuje od dnia 15 września 2000 roku.
Do momentu wykreślenia spółki z rejestru sądowego, posiada ona osobowość prawną. Jej nazwa jest nadal stosowana, lecz dodawane jest do niej określenie „w likwidacji”. Przy tym dobrze jest pamiętać, już w chwili rozpoczynania działania spółki kapitałowej, że w jej przypadku rezygnacja z procesu likwidacji nie wchodzi w grę. Jest konieczna, zanim dojdzie do wykreślenia z rejestru.
Początek likwidacji spółki
Przebieg procesu likwidacji może wydawać się skomplikowany, zwłaszcza że nie ogranicza się do stwierdzenia „likwidujemy”. Stanowi kilkuetapowy proces, którym powinien zająć się albo członek, bądź członkowie zarządu spółki, albo profesjonalista. Likwidacja przez zarząd przewidziana jest dla spółek z ograniczoną odpowiedzialnością. Aby uchronić się przed problemami wynikającymi z błędnie przeprowadzonej likwidacji, należy podjąć odpowiednie kroki, czyli:
- przygotowanie dokumentów związanych z podjęciem procesu likwidacyjnego,
- powołanie likwidatora – profesjonalisty, członka zarządu, komplementariusza,
- zakończenie spraw prowadzonych aktualnie przez spółkę;
- wygaszenie, aż do całkowitego zamknięcia aktywnej działalności spółki;
- sporządzenie sprawozdań finansowych spółki oraz ich kompletności;
- ogłoszenie publicznie likwidacji spółki, tj. obwieszczenie tego w Monitorze Gospodarczym i Sądowym;
- wyrejestrowanie spółki ze wszystkich urzędów oraz sądów;
- zadbanie o prawidłowe i bezpieczne przechowywanie dokumentacji po likwidowanej spółce, w zgodzie z przepisami, w firmie zewnętrznej bądź u ewentualnego następcy prawnego.
Likwidowanie spółek osobowych
Spółki osobowe to spółki:
- komandytowe,
- jawne,
- komandytowo-akcyjne.
Sposób ich likwidowania jest mniej skomplikowany od likwidacji spółek kapitałowych. Najważniejszą różnicą jest fakt, że nie wszystkie muszą przejść ten proces i część może zostać po prostu wykreślona z rejestru spółek. Do spółek, które muszą być poddane likwidacji bardziej skomplikowanej należą spółki komandytowo-akcyjne.
Spółka jawna szybko może zakończyć swoje istnienie. Wystarczy skreślenie jej z rejestru sądowego. W przypadku tego rodzaju spółki likwidacja jest jedynie opcjonalna, choć jeśli do niej dochodzi, wtedy dochodzi również do spieniężenia majątku posiadanego przez firmę oraz do zakończenia jej bieżących spraw. Sytuacje, w których spółka jawna zgłasza upadłość mogą być różne, w tym: decyzja zarządu o ogłoszeniu upadłości, śmierć wspólnika, prawomocne orzeczenie sądu o rozwiązaniu spółki. Podobnie dzieje się w przypadku spółki partnerskiej oraz spółki komandytowej.
Wspomniana już spółka komandytowo-akcyjna jest jedyną z grupy, przy której następuje pełen proces likwidacji. Gdy go przejdzie, wówczas jest skreślana z listy. Proces likwidacji w jej przypadku przeprowadza komplementariusz.
Likwidowanie spółek kapitałowych
Przez wzgląd na swoją specyfikę spółki kapitałowe mają bardziej rozbudowany proces likwidacji. Nie może dojść do wykreślenia z rejestru, jeżeli nie zostanie one przeprowadzony.
Momentem rozpoczęcia procesu likwidowania spółki z ograniczoną odpowiedzialnością jest chwila, kiedy pojawiają się przesłanki do jego przeprowadzenia tj. sytuacje, które w myśl umowy oznaczają konieczność zlikwidowania spółki. Od tego momentu likwidator zaczyna kończyć sprawy spółki, pozbywa się jej majątku poprzez spieniężanie go, ogłasza likwidację w Monitorze Gospodarczym i Sądowym, co ułatwia zawiadomienie ewentualnych wierzycieli.
W przypadku spółki akcyjnej proces likwidacji zaczyna się od podjęcia przez zarząd uchwały o rozwiązaniu spółki. Członek zarządu bywa w takiej sytuacji likwidatorem, dbającym o spieniężenie masy spadkowej. Musi wykonać to w taki sposób, żeby zabezpieczyć roszczenia ewentualnych wierzycieli. Jeżeli posiadana masa jest za mała i pieniędzy nie wystarcza, rozpoczyna się proces upadłościowy.