Postępowanie upadłościowe toczy się w celu zaspokojenia wierzycieli. Bardzo często majątek dłużnika jest wyprzedawany po cenie niższej niż cena rynkowa tylko po to żeby został on jak najszybciej sprzedany. Co więcej, całe postępowanie może trwać lata. Aby zapobiec takiemu zjawisku przepisy prawa upadłościowego regulują instytucję przygotowanej likwidacji czyli pre-pack. Celem przygotowanej likwidacji jest szybsze i pełniejsze zaspokojenie wierzycieli oraz znaczne skrócenie czasu trwania postępowania upadłościowego.
Zgodnie z treścią przepisu art. 56 ust. 1 prawa upadłościowego „w postępowaniu o ogłoszenie upadłości uczestnik postępowania może złożyć wniosek o zatwierdzenie warunków sprzedaży przedsiębiorstwa dłużnika lub jego zorganizowanej części lub składników majątkowych stanowiących znaczną część przedsiębiorstwa na rzecz nabywcy.” Modelowe postępowanie upadłościowe z przygotowaną likwidacją odbywa się w ten sposób, że doświadczający problemów finansowych przedsiębiorca (rozpoznający u siebie zagrożenie niewypłacalnością lub niewypłacalność w bardzo wczesnym stadium), prowadząc nadal swoją działalność i unikając publicznego informowania o swoich kłopotach, poszukuje nabywcy na swoje przedsiębiorstwo. Z nabywcą ustala warunki transakcji sprzedaży, a następnie składa do sądu wniosek o ogłoszenie upadłości z wnioskiem o zatwierdzenie warunków sprzedaży. Jednakże wniosek o zatwierdzenie warunków sprzedaży może złożyć nie tylko dłużnik, ale każdy, kto ma legitymację do żądania ogłoszenia upadłości. Możliwe jest zatem przygotowanie likwidacji przez wierzyciela, który we własnym zakresie, nawet bez udziału dłużnika, znajdzie nabywcę na jego przedsiębiorstwo i złoży odpowiedni wniosek
Przedmiotem wniosku może być sprzedaż przedsiębiorstwa dłużnika jego zorganizowanej części lub składników majątkowych stanowiących znaczną część. Jeśli chodzi o definicję o to co rozumieć pod pojęciem przedsiębiorstwa to należy odnieść się do treści przepisu art. 55(1) KC, który stanowi, że „przedsiębiorstwo jest zorganizowanym zespołem składników niematerialnych i materialnych przeznaczonym do prowadzenia działalności gospodarczej. Obejmuje ono w szczególności: (…)” W odniesieniu do tego o należy rozumieć pod pojęciem zorganizowanej części przedsiębiorstwa należy wskazać, że jest to wewnętrzna część przedsiębiorstwa, stanowiąca pewien organizacyjnie wyodrębniony kompleks składników o materialnym lub niematerialnym charakterze, a składniki te są ze sobą powiązane w funkcjonalny sposób, pozwalający na realizację określonych zadań gospodarczych. Częścią przedsiębiorstwa jest np. jego oddział bądź zakład.
Co jest kluczowe, we wniosku trzeba wskazać nabywcę (bądź nabywców – może być więcej niż jeden) przedsiębiorstwa, jego zorganizowanej części bądź składników majątkowych stanowiących jego znaczną część. Drugim obligatoryjnym elementem wniosku jest wskazanie ceny. Może to nastąpić np. poprzez dołączenie do wniosku projektu umowy, która ma zostać zawarta.
Przepisy prawa upadłościowego bardzo dokładnie wskazują co należy dołączyć do wniosku o zatwierdzenie warunków sprzedaży. Konieczne jest dołączenie dowodu wpłaty przez nabywcę, na rachunek depozytowy sądu właściwego do rozpoznania wniosku, wadium w wysokości jednej dziesiątej oferowanej ceny.
Do wniosku dołącza się również listę znanych dłużnikowi zabezpieczeń dokonanych przez wierzycieli na majątku, którego dotyczy ten wniosek, z podaniem adresów tych wierzycieli. Do wniosku o zatwierdzenie warunków sprzedaży wnioskodawca załącza również odpisy tego wniosku wraz z załącznikami dla wierzycieli zabezpieczonych na majątku, którego dotyczy ten wniosek.
Obligatoryjnym elementem dołączanym do wniosku jest również opis i oszacowanie składnika objętego wnioskiem (przedsiębiorstwa/jego zorganizowanej części/składników majątkowych stanowiących znaczną część), które zostanie sporządzone przez biegłego sądowego wpisanego na listę biegłych. Opis i oszacowanie, oprócz wymogów związanych ze standardami dokonywania wyceny obowiązującymi rzeczoznawców majątkowych, winny spełniać wymogi opisu i oszacowania z art. 319 PrUp, tj. w szczególności określać udział wartości poszczególnych składników, na których ustanowiono zabezpieczenia rzeczowe w wartości całego sprzedawanego przedsiębiorstwa (lub innego złożonego przedmiotu sprzedaży w ramach przygotowanej likwidacji). wniosku o zatwierdzenie warunków na sprzedaż przedsiębiorstwa lub zorganizowanej części przedsiębiorstwa, konieczne jest, aby opis i oszacowanie były autorstwa biegłego z zakresu wycen przedsiębiorstwa. Niezbędne jest, aby w opisie i oszacowaniu odzwierciedlone – w sposób maksymalnie precyzyjny – zostały wszystkie składniki, kwalifikowane jako zorganizowana części przedsiębiorstwa. W innym przypadku zawarcie przez syndyka umowy sprzedaży będzie niewykonalne, gdyż nie będzie możliwości sprecyzowania przedmiotu nabycia, a więc przedmiotu przesunięcia majątkowego.
O złożeniu wniosku w przedmiocie zatwierdzenia warunków sprzedaży dokonuje się obwieszczenia.
Jednocześnie, w przypadku złożenia takiego wniosku sąd ustanawia tymczasowego nadzorcę sądowego albo zarządcę przymusowego, których zadaniem jest przygotowanie, w wyznaczonym terminie sprawozdania obejmującego w szczególności informacje na temat stanu finansowego dłużnika, rodzaju i wartości jego majątku oraz przewidywanych kosztów postępowania upadłościowego oraz innych zobowiązań masy upadłości, które należałoby ponieść przy likwidacji na zasadach ogólnych, a także innych informacje istotnych dla rozpoznania wniosku o zatwierdzenie warunków sprzedaży.
Sąd uwzględnia wniosek o zatwierdzenie warunków sprzedaży, jeżeli cena jest wyższa niż kwota możliwa do uzyskania w postępowaniu upadłościowym przy likwidacji na zasadach ogólnych, pomniejszona o koszty postępowania oraz inne zobowiązania masy upadłości, które należałoby ponieść przy likwidacji w takim trybie.
Sąd rozpoznaje wniosek o zatwierdzenie warunków sprzedaży nie wcześniej niż trzydzieści dni od dnia obwieszczenia o złożeniu tego wniosku oraz nie wcześniej niż czternaście dni od dnia doręczenia wierzycielom zabezpieczonym na majątku, którego dotyczy ten wniosek, odpisów tego wniosku wraz z załącznikami oraz zobowiązaniem do zajęcia stanowiska w wyznaczonym terminie. Jeśli sąd uwzględnia wniosek o zatwierdzenie warunków sprzedaży to w postanowieniu o ogłoszeniu upadłości zatwierdza warunki sprzedaży, określając co najmniej cenę oraz nabywcę mienia będącego przedmiotem sprzedaży. W takiej sytuacji syndyk zawiera umowę sprzedaży na warunkach określonych w postanowieniu sądu o zatwierdzeniu warunków sprzedaży nie później niż w terminie trzydziestu dni od dnia stwierdzenia prawomocności tego postanowienia. Stronami umowy sprzedaży, o której mowa, są syndyk, działający na “rachunek upadłego” (art. 160 ust. 1 PrUp), oraz wskazany w postanowieniu nabywca, którym – co do zasady – może być każdy podmiot prawa. Podmiotowe i przedmiotowe elementy owej umowy muszą być zgodne z treścią postanowienia o zatwierdzeniu warunków sprzedaży. Sprzedaż przedsiębiorstwa wymaga zachowania formy pisemnej z podpisami notarialnie poświadczonymi (art. 751 § 1 KC). Jeśli jednak przedsiębiorstwo obejmowałoby nieruchomości, dla zbycia uno actu całego przedsiębiorstwa konieczna byłaby forma aktu notarialnego. Wydanie przedmiotu sprzedaży nabywcy następuje do rąk nabywcy, przy udziale syndyka. Do czasu uprawomocnienia się postanowienia zatwierdzającego warunki sprzedaży i zawarcia umowy sprzedaży nabywca zarządza nabytym majątkiem w granicach zwykłego zarządu na własne ryzyko i odpowiedzialność.
Jednocześnie, jeśli wniosek nie zostanie zatwierdzony to dłużnik oraz wnioskodawca mogą złożyć zażalenie. Zażalenie można wnieść w terminie dwóch tygodni od dnia obwieszczenia w Rejestrze.
Jak widać, przygotowana likwidacja to ciekawa alternatywa dla klasycznego postępowania upadłościowego. Dłużnik ma większy wpływ na to co się stanie z jego majątkiem. Cena sprzedaży w takiej sytuacji również w większym stopniu odpowiada cenie rynkowej niż gdyby majątek był wyprzedawany ramach postępowania upadłościowego.