Spółka komandytowo akcyjna – czy to się opłaca?

Kodeks spółek handlowych przewiduje różne formy organizacyjne prowadzenia działalności gospodarczej. Spółki osobowe, których najważniejszą cechą jest silna więź pomiędzy wspólnikami są wykorzystywane przy prowadzeniu działalności gospodarczej niewielkich rozmiarów. Spółki kapitałowe czyli spółka z ograniczoną odpowiedzialnością i spółka akcyjna są ukierunkowane na prowadzenie działalności na większą skalę.

Jedną ze spółek osobowych jest spółka komandytowo-akcyjna. Jest to spółka stanowiąca połączenie spółki komandytowej czyli spółki osobowej oraz spółki akcyjnej. Sama struktura tej spółki jest dość skomplikowana i złożona. Opodatkowana jest podatkiem dochodowym od osób prawnych, mimo że spółka osobą prawną nie jest. Z tych powodów niewiele osób decyduje się na prowadzenie działalności w tej formie.

Spółka komandytowo akcyjna – formalności

Art. 125 Kodeksu spółek handlowych wskazuje, że spółka komandytowo-akcyjna to spółka osobowa mająca na celu prowadzenie przedsiębiorstwa pod własną firmą, w której wobec wierzycieli za zobowiązania spółki co najmniej jeden wspólnik odpowiada bez ograniczenia (komplementariusz), a co najmniej jeden wspólnik jest akcjonariuszem. Spółka komandytowo-akcyjna może powstać jedynie w celu prowadzenia działalności gospodarczej – tak jak każda spółka osobowa. Firma spółki powinna zawierać nazwiska bądź nazwy ( w przypadku gdy komplementariuszami są osoby prawne) jednego lub kilku komplementariuszy oraz dodatkowe oznaczenie „spółka komandytowo akcyjna”. Nazwiska akcjonariusza nie powinno się umieszczać w firmie spółki komandytowo-akcyjnej. W przypadku zamieszczenia nazwiska albo firmy akcjonariusza w firmie spółki akcjonariusz ten odpowiada wobec osób trzecich tak jak komplementariusz.

Jednocześnie Kodeks spółek handlowych wskazuje, że pisma i zamówienia handlowe składane przez spółkę komandytowo-akcyjną w formie papierowej i elektronicznej, a także informacje na stronach internetowych spółki powinny zawierać firmę spółki, jej siedzibę i adres, oznaczenie sądu rejestrowego w którym przechowywana jest dokumentacja spółki oraz numer pod którym spółka jest wpisana do rejestru, numer identyfikacji podatkowej (NIP) oraz wysokość kapitału zakładowego i kapitału wpłaconego. Kapitał zakładowy spółki komandytowo akcyjnej powinien wynosić co najmniej 50.000,00 złotych. Oczywiście nic nie stoi na przeszkodzie aby jego wysokość była większa.

Jak założyć spółkę komandytowo-akcyjną?

Spółka komandytowo-akcyjna powstaje w podobny sposób do spółki akcyjnej. Najpierw konieczne jest sporządzenie statutu. Osoby które go podpisują (minimum wszyscy komplementariusze) są założycielami spółki. Statut sporządza się w formie aktu notarialnego i powinien zawierać co najmniej firmę i siedzibę spółki, przedmiot działalności spółki, czas trwania, jeśli jest oznaczony, oznaczenie wkładów wnoszonych przez każdego komplementariusza oraz ich wartość, wysokość kapitału zakładowego, sposób jego zebrania, wartość nominalną akcji i ich liczbę ze wskazaniem, czy akcje są imienne, czy na okaziciela, liczbę akcji poszczególnych rodzajów i związane z nimi uprawnienia, jeżeli mają być wprowadzone akcje różnych rodzajów, nazwiska i imiona albo firmy (nazwy) komplementariuszy oraz ich siedziby, adresy albo adresy do doręczeń, organizację walnego zgromadzenia i rady nadzorczej, jeżeli ustawa lub statut przewiduje ustanowienie rady nadzorczej. Spółka komandytowo akcyjna podlega obowiązkowemu wpisowi do rejestru i powstaje właśnie z chwilą dokonania wpisu w rejestrze.

Spółka komandytowo akcyjna – zasady działania

Reżim prawny spółki komandytowo-akcyjnej jest regulowany w zakresie stosunku prawnego komplementariuszy, zarówno między sobą, wobec wszystkich akcjonariuszy, jak i wobec osób trzecich, a także do wkładów tychże wspólników do spółki, z wyłączeniem wkładów na kapitał zakładowy odpowiednio poprzez przepisy dotyczące spółki jawnej. W odniesieniu zaś do pozostałych spraw, w szczególności w kwestii kapitału zakładowego, wykładów akcjonariuszy akcji, rady nadzorczej i walnego zgromadzenia – przez przepisy dotyczące spółki akcyjnej.

W odniesieniu do statusu akcjonariuszy należy wskazać, że nie odpowiadają oni za zobowiązania spółki komandytowo -akcyjnej. Akcjonariusz jest pasywnym inwestorem obejmującym akcje spółki w zamian za udział w zysku spółki, przy czym odseparowany jest od prowadzenia spraw spółki, pomijając udział w walnym zgromadzeniu akcjonariuszy. Akcjonariusz, może reprezentować spółkę jedynie jako pełnomocnik. Jeżeli akcjonariusz dokona czynności prawnej w imieniu spółki nie ujawniając swojego pełnomocnictwa, odpowiada za skutki tej czynności wobec osób trzecich bez ograniczenia. Dotyczy to także reprezentowania spółki przez akcjonariusza, który nie ma umocowania albo przekroczy jego zakres. Jednocześnie, w odniesieniu do prowadzenia spraw spółki akcjonariusz wykonuje je jedynie jako walne zgromadzenie.

Walne zgromadzenie

Prawo uczestniczenia w walnym zgromadzeniu ma akcjonariusz oraz komplementariusz także w przypadku, gdy nie jest akcjonariuszem spółki komandytowo-akcyjnej. Uchwały walnego zgromadzenia podejmuje się w każdej sytuacji, w której wymaga tego statut a także:

1. rozpatrzenie i zatwierdzenie sprawozdania komplementariuszy z działalności spółki oraz sprawozdania finansowego spółki za ubiegły rok obrotowy;
2. udzielenie komplementariuszom prowadzącym sprawy spółki absolutorium z wykonania przez nich obowiązków;
3. udzielenie członkom rady nadzorczej absolutorium z wykonania przez nich obowiązków;
4. wybór biegłego rewidenta, chyba że statut przewiduje w tej sprawie kompetencję rady nadzorczej;
5. rozwiązanie spółki. Akcjonariusz uczestniczy w zysku spółki proporcjonalnie do wniesionego wkładu, chyba że statut stanowi inaczej.

Odpowiedzialność i obowiązki komplementariusza

Sytuacja prawna komplementariusza wygląda zupełnie inaczej. Komplementariusz prowadzi sprawy oraz reprezentuje spółkę komandytowo-akcyjną. Prowadzenie spraw oraz reprezentacja spółki to zarówno prawo jak i obowiązek komplementariusza chyba że kompetencje te zostały przekazane walnemu zgromadzeniu o czym napisano powyżej. Jednocześnie jest szereg spraw, które wymagają zgody komplementariuszy mimo że walne zgromadzenie już podjęło w tym przedmiocie uchwałę.

Zgody wszystkich komplementariuszy wymaga:

1. powierzenie prowadzenia spraw oraz reprezentowania spółki jednemu albo kilku komplementariuszom;
2. podział zysku za rok obrotowy w części przypadającej akcjonariuszom;
3. zbycie i wydzierżawienie przedsiębiorstwa lub jego zorganizowanej części oraz ustanowienia na nim prawa użytkowania;
4. zbycie nieruchomości spółki;
5. podwyższenie i obniżenie kapitału zakładowego.
6. emisja obligacji;
7. połączenie i przekształcenie spółek;
8. zmiana statutu;
9. rozwiązanie spółki.

Jednocześnie. Zgody większości wspólników wymagają:

1. podziału zysku za rok obrotowy w części przypadającej komplementariuszom;
2. sposobu pokrycia straty za ubiegły rok obrotowy;
3. innych czynności przewidzianych w statucie.

Komplementariusze, podobnie jak akcjonariusze, uczestniczą w zysku proporcjonalnie do ich wkładów wniesionych do spółki.

Rada nadzorcza

To co ciekawe w spółce komandytowo-akcyjnej, to możliwość ( a niekiedy obowiązek) powołania rady nadzorczej. Radę nadzorczą można ustanowić w spółce zawsze, jednakże jeżeli liczba akcjonariuszy przewyższa 25 osób wówczas staje się to obligatoryjne.  Członków rady nadzorczej powołuje i odwołuje walne zgromadzenie. Jednocześnie komplementariusz albo pracownik komplementariusza nie może być członkiem rady nadzorczej. Rada nadzorcza sprawuje stały nadzór nad działalnością spółki we wszystkich dziedzinach jej działalności.

Reasumując, konstrukcja spółki komandytowo-akcyjnej jest bardzo ciekawa pod kątem strukturalnym. Łączy w sobie elementy spółki akcyjnej oraz spółki komandytowej ( a pośrednio jawnej). Jest to najbardziej „kapitałowa” ze spółek osobowych, ale jednocześnie cały czas nie jest to spółka kapitałowa więc nie posiada osobowości prawnej. Mimo to, podlega opodatkowaniu podatkiem dochodowym od osób prawnych. Tak skomplikowana struktura powoduje, że niewiele osób decyduje się na prowadzenie działalności w tej formie i wybierane są formy organizacyjne albo typowo „osobowe” jak spółka jawna albo „kapitałowe” jak spółka z o.o. lub spółka akcyjna.