Kiedy członek zarządu nie odpowiada za zobowiązania spółki z o.o.?

Odpowiedzialność za zobowiązania spółki

W Polsce znajdziemy kilka sposobów na prowadzenie własnej działalności gospodarczej. Jednym z takich sposobów jest założenie spółki. W zależności od rodzaju branży, w której chciałby działać przedsiębiorca może on zdecydować się na założenie spółki jawnej, partnerskiej, z ograniczoną odpowiedzialnością, akcyjną, etc. Każdy forma prawna prowadzonej działalności ma wpływ na skutki w kwestii odpowiedzialności wobec wierzycieli, zarówno majątkiem spółki, jak również majątkiem prywatnym wspólników.

Za jakie zobowiązania odpowiadają wspólnicy w spółce z ograniczoną odpowiedzialnością, a jaką odpowiedzialność ponoszą członkowie zarządu?

Meritum spółki z o.o. jest to, iż za zobowiązania spółki podmiot odpowiada jedynie swoim majątkiem, zaś wspólnicy do wysokości własnych wkładów. Warto jednak nadmienić, iż w przypadku wspólników odpowiedzialność ta nie dotyczy bezpośrednio ich własnego, prywatnego majątku. Ryzykiem jakie ponoszą jest ewentualność straty wkładów bądź innych świadczeń wniesionych do spółki.

Sytuacja może ulec zmianie, w momencie gdy osoba będąca wspólnikiem jednocześnie jest członkiem zarządu spółki. Zgodnie z art. 299 k.s.h. jeśli egzekucja przeciwko spółce okaże się bezowocna, członkowie zarządu ponoszą konsekwencje solidarnie za jej zobowiązania. Przepis ten daje możliwość wierzycielowi spółki dochodzenia zapłaty od członków jej zarządu (wszystkich razem lub od każdego z osobna). Mówiąc inaczej – nie za każdym razem odpowiedzialność zarządu spółki za jej zobowiązania jest wyłączona. Co ważne, wierzyciel może szukać zaspokojenia wierzytelności, które ma w stosunku do spółki, z majątku osobistego członków zarządu.

Bezskuteczność egzekucji przeciwko spółce

Biorąc pod uwagę informacje zawarte powyżej za zobowiązania spółki z o.o., mogą również odpowiadać osoby trzecie (członkowie zarządu), w momencie gdy zostanie wskazana bezskuteczność egzekucji przeciwko spółce. W takiej sytuacji warto wspomnieć, iż bezskuteczność egzekucji nie musi odnosić się do całego majątku spółki.

Wystarczy, iż wierzyciel chcący zaspokoić swoją wierzytelność wskaże, iż jeden wykorzystany przez niego sposób egzekucji okazał się bezskuteczny. Co istotne, może to nastąpić na podstawie każdego dowodu, z którego wynika, że spółka nie ma majątku pozwalającego na zaspokojenie wierzyciela.

To w gestii członka zarządu leży wskazanie, że istnieje majątek, z którego wierzyciel może się zaspokoić, a tym samym podważyć twierdzenia wierzyciela, że egzekucja przeciwko spółce jest bezskuteczna.

Odpowiedzialność uchylona

Należy jednak pamiętać, że mimo wykazania bezskuteczności egzekucji przeciwko spółce odpowiedzialność członka zarządu może zostać uchylona. Sytuacja ta może mieć miejsce, gdy:

  • We właściwym czasie zgłoszono wniosek o ogłoszenie upadłości, likwidacji lub rozpoczęto postępowanie układowe.
  • Niezgłoszenie w/w wniosków nie nastąpiło z winy zarządu.
  • Niezgłoszenie wniosku w odpowiednim czasie nie spowodowało szkody dla wierzycieli.
  • Zarząd może wykazać istnienie realnego majątku spółki, z którego wierzyciel może się zaspokoić lub zakwestionuje bezskuteczność egzekucji wobec spółki.
  • Obowiązek zgłoszenia wniosku o upadłość lub likwidację nie powstał, kiedy pozwany był członkiem zarządu.
  • Nie wykorzystano możliwości egzekucji w stosunku do spółki. Nie jest możliwe dochodzenie wierzytelności w stosunku do członków jej zarządu w 2. sytuacjach. W pierwszym przypadku, gdy wierzyciel nie uzyskuje zaspokojenia ze względu na zaniechanie podjęcia egzekucji przeciwko spółce w stosownym czasie. Natomiast w drugim przypadku, gdy spółka ta istnieje będąc nawet w likwidacji i nie wykazuje tzw. ujemnego bilansu, gdyż wtedy sama spółka odpowiada za swoje zobowiązania.
  • W praktyce wykazanie właściwego momentu zgłoszenia wniosku o ogłoszenie upadłości jest bardzo trudne. Zgodnie z art. 2 prawa upadłościowego i naprawczego krótkotrwałe zaprzestanie płacenia zobowiązań nie jest podstawą do ogłoszenia upadłości.

Trudne do określenia jest czy są to przejściowe kłopoty finansowe czy trwałe zaprzestanie płacenia swoich zobowiązań. Dlatego najczęściej podstawą do zgłoszenia wniosku o upadłość jest brak majątku wystarczającego na spłacenie zobowiązań.

Każdy przypadek odpowiedzialności członków zarządu za zobowiązania spółki należy traktować indywidualnie. Natomiast przyjmując funkcję członka zarządu spółki z o.o. warto dokładnie zapoznać się z obowiązującymi regulacjami, obowiązkami i ponoszoną odpowiedzialnością.