Art. 299 k.s.h. to temat rzeka…

Jednym z najbardziej newralgicznych zagadnień dotyczących sprawowania funkcji członka zarządu w spółce z o.o. jest odpowiedzialność na podstawie art. 299 k.s.h. Na marginesie warto dodać, że powyższy przepis był już wielokrotnie przedmiotem rozważań prowadzonych na tym blogu.

Odpowiedzialność „starego” i „nowego” zarządu spółki

Wątpliwości pojawią się zwłaszcza, gdy skład zarządu spółki na przestrzeni czasu ulegał zmianie (czyli gdy członkami zarządu były różne osoby). Pojawia się wówczas pytanie, kto ponosi odpowiedzialność. Czy wszyscy członkowie zarządu spółki (czyli zarówno obecni jak i byli) ponoszą subsydiarną odpowiedzialność za zobowiązania spółki. Czy też odpowiedzialność dotyczy wyłącznie niektórych z nich? Zagadnienie to postaram się wyjaśnić poniżej.

W pierwszej kolejności przypomnieć wypada, że zasadniczymi przesłankami odpowiedzialności członka zarządu z art. 299 k.s.h. są:

a) istnienie wobec spółki zobowiązania w momencie, kiedy dana osoba wchodziła w skład zarządu oraz

b) bezskuteczność egzekucji przedmiotowego zobowiązania w stosunku do spółki z o.o.

Powyższe stwierdzenie znajduje potwierdzenie w orzecznictwie Sądu Najwyższego (m. in. wyrok SN z dnia 25 września 2003 r., V CK 198/02), zgodnie z którym „gdy skład zarządu spółki zmieniał się, odpowiedzialność na zasadach określonych w art. 298 kh (art. 299 ksh) ponoszą osoby będące członkami zarządu w czasie istnienia zobowiązania, którego egzekucja przeciwko spółce okazała się bezskuteczna”. Dodatkowo warto także przywołać wyrok SN z dnia 28 kwietnia 2006 r. (sygn. akt V CSK 39/06), w którym stwierdzono, że „do przyjęcia odpowiedzialności z art. 299 k.s.h. wystarczy istnienie zobowiązania w czasie sprawowania funkcji członka zarządu, nie jest natomiast konieczne, aby zobowiązanie w tym czasie było wymagalne”.  

Wyłączenie odpowiedzialności członków zarządu

Jednocześnie należy w tym miejscu przywołać poglądy wyrażane przez przedstawicieli doktryny prawa (z którymi należy się w pełni zgodzić) wskazujące na możliwość wyłączenia odpowiedzialności członków zarządu w z art. 299 k.s.h., a mianowicie: „członkowie zarządu mogą natomiast zwolnić się z odpowiedzialności wykazując, że w czasie pełnienia przez nich funkcji nie było podstaw do wystąpienia z wnioskiem o ogłoszenie upadłości lub wszczęcie postępowania układowego, a tym samym wykazując, iż nie istnieje związek przyczynowy między sposobem sprawowania zarządu a szkodą doznaną przez wierzyciela spółki” (A. Kidyba, Komentarz aktualizowany do art. 1-300 ustawy z dnia 15 września 2000 r. Kodeks spółek handlowych, LEX/el. 2015).